Điều đáng lo ngại là một số chỉ tiêu vượt tiêu chuẩn hàng trăm, thậm chí hơn 1.000 lần.
Không dám tắm sông
Nhà ông Nguyễn Văn Thứ (84 tuổi, ở ấp Tây Hòa, xã Song Thuận, huyện Châu Thành, Tiền Giang) nằm sát sông Tiền nhưng ông bảo mấy năm nay gia đình ông và bà con ở đây không ai dám tắm sông, không dám lấy nước sông giặt quần áo. Ông giải thích: “Mỗi lần ra sông tui thấy mỡ từ các cơ sở sản xuất dầu cá, chế biến thủy sản thải ra trôi lềnh bềnh trên sông. Nhìn sơ thì thấy nước sông cũng trong nhưng tắm thì bị nổi mẩn ngứa liền. Tết vừa rồi tôi lấy nước tưới hoa kiểng thì hoa cũng bị úng”.
Ông Nguyễn Văn Tư - một ngư dân đã có 20 năm chài lưới trên sông Tiền ở đoạn Cụm công nghiệp Song Thuận, huyện Châu Thành, Tiền Giang - nói lượng cá cơm, cá lòng tong trên sông này giảm rất nhiều. Thay vào đó là các loại cá thích ăn mỡ, sống được ở nguồn nước ô nhiễm xuất hiện nhiều hơn. “Nước sông ở đây dơ lắm. Năm năm qua tôi chẳng thấy ai ở đây tắm sông. Nghề của tôi đôi lúc bắt buộc phải ngâm dưới nước nên thường xuyên bị ngứa” - ông Tư kể.
Theo sở tài nguyên - môi trường các tỉnh Vĩnh Long và Tiền Giang, kết quả quan trắc nước mặt trên sông Tiền mới nhất cho thấy các chỉ tiêu SS (chất rắn lơ lửng), sắt, amoni (chứng tỏ nguồn nước bị ô nhiễm bởi chất thải động vật, nước cống), COD (nhu cầu oxy hóa học), BOD5 (nhu cầu oxy sinh hóa) đều vượt mức cho phép.
Còn kết quả quan trắc 42 điểm trên sông Tiền thuộc địa bàn tỉnh Đồng Tháp cuối năm 2011 cho thấy các chỉ tiêu quan trọng đều vượt quy định. Chẳng hạn dầu mỡ ở 39/42 điểm vượt tiêu chuẩn từ 1-5,75 lần. Cá biệt chỉ tiêu coliform (vi khuẩn gây bệnh đường ruột) ở các điểm này vượt từ 100-1.000 lần. Còn chỉ tiêu E.coli (vi khuẩn gây bệnh đường ruột) vượt từ 22-860 lần, tùy nơi. Đáng lo ngại là ở một số điểm quan trắc trên sông Tiền còn ghi nhận sự hiện diện của thuốc bảo vệ thực vật.
Quá nhiều thủ phạm
Theo ông Lưu Minh Mãnh - chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường Tiền Giang, mỗi ngày/đêm TP Mỹ Tho (Tiền Giang) xả ra sông Tiền không dưới 50.000m3 nước thải sinh hoạt. Nếu tính hết các đô thị nằm cặp sông Tiền từ thượng nguồn ra đến cửa biển thì lượng nước thải sinh hoạt chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn xả ra sông rất lớn. Hiện chưa có nghiên cứu nào xác định trong nước thảisinh hoạt đô công ty xử lý nước thải thị mang theo bao nhiêu chất nguy hại có thể ảnh hưởng đến môi trường nước. “Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm, nhưng thường người dân hay đổ thừa cho các khu - cụm công nghiệp” - ông Mãnh nói.
Trong khi đó, nhiều người dân ở tuyến kênh Bắc Trang, xã Tân Công Chí, huyện Tân Hồng và thị trấn Tràm Chim, huyện Tam Nông (Đồng Tháp) phải sống chung với nguồn nước ô nhiễm do nước thải từ việc nuôi cá không qua xử lý . Theo Phòng Tài nguyên - môi trường huyện Tân Hồng, hầu hết các chủ ao nuôi cá tra trên địa bàn đều không áp dụng hình thức xử lý bằng ao lắng theo quy định. Địa phương có hướng dẫn, tạo điều kiện nhưng họ vẫn không chấp hành.
Còn theo một số chuyên gia, nguồn nước sông Tiền còn bị ô nhiễm bởi nước thải của các doanh nghiệp, các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn nằm ngoài các khu-cụm công nghiệp. Cơ quan chức năng đã bắt quả tang nhiều doanh nghiệp lén lút xả nước thải chưa qua xử lý ra sông. Ngoài ra, nước sông ô nhiễm còn do người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tràn lan, kể cả thuốc cấm nằm ngoài danh mục.
Làm gì để nước sông bớt ô nhiễm?
Tất cả các biện pháp đều đã được quy định, chẳng hạn các khu - cụm công nghiệp phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung, các doanh nghiệp cũng phải có hệ thống xử lý nước thải. Ngay cả các đô thị bắt buộc cũng phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt trước khi xả ra sông. Tuy nhiên, các quy định này chưa được các địa phương, doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc. Do xử lý nước thảirất tốn kém nên nhiều doanh nghiệp cố tình lén lút xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường, khi nào bị bắt quả tang thì... nộp phạt.
Theo ông Lưu Minh Mãnh, các đô thị loại II như TP Mỹ Tho (Tiền Giang) bắt buộc phải có hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt. Thế nhưng, dự án này đã được xây dựng từ lâu nhưng hiện vẫn chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt. “Để kiểm soát ô nhiễm, trước mắt cần tăng cường công tác giáo dục để người dân không “góp phần” làm ô nhiễm môi trường, tự giác thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe của mình. Biện pháp cần làm ngay là xóa nhà lấn chiếm sông rạch để những hộ này không trực tiếp xả thải xuống sông”-ông Mãnh nói.
Theo ông Nguyễn Văn Hải - chánh Văn phòng UBND tỉnh Đồng Tháp, tỉnh cũng rất lo ngại tình trạng ô nhiễm nước sông ngày càng nghiêm trọng. Do đó năm nay UBND tỉnh xem công tác kiểm soát ô nhiễm (trong đó có ô nhiễm từ các cơ sở nuôi trồng thủy sản) là một trong sáu nhiệm vụ trọng tâm. Tỉnh đang rà soát, hoàn tất các quy định cụ thể để triển khai các biện pháp mạnh nhằm chấn chỉnh tình trạng xả thải ô nhiễm.
Rộng gần 10m, dài gần 40m là kích thước của chiếc hố chứa đầy phân thải trong quá trình chăn nuôi heo của hộ ông Trần Năng Duyệt ở khu phố Đông Ba, P.Bình Hòa, TX. Thuận An (Bình Dương).
Qua đường dây nóng của Tin Môi Trường, nhiều hộ dân ở khu phố Đông Ba, P.Bình Hòa, TX. Thuận An (Bình Dương) đã phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trườngdo hoạt động chăn nuôi heo hộ ông Trần Năng Duyệt gây nên.
Bãi chất thải rộng mênh mông, mùi hôi thối đến nhức đầu, nước thải chảy tràn lan ra dòng kênh đen kịt phía sau trại chăn nuôi là những điều đầu tiên của Tin Môi Trường nhận thấy khi đến khu vực này.
Tiếp chúng tôi trong căn nhà nồng nặc mùi hôi thối, chị Lê Thị Hiền, một người dân ở gần trại chăn nuôi bức xúc “Chúng tôi chuyển đến đây ở từ năm 2005, và từ đó đến nay đã phải chịu đựng tình trạng ô nhiễm môi trườngdo trại heo của ông Duyệt gây ra. Chúng tôi cũng đã góp ý với ông Duyệt nhiều lần, thậm chí cũng kiến nghị ra khu phố nhưng mọi việc chưa được giải quyết thấu đáo !”
Theo quan sát của chúng tôi, bên cạnh một mảnh đất rộng gần 400 m2 chứa đầy phân heo nằm ngay sát nhà chị Hiền là hàng trăm con gà, vịt đang vô tư tìm kiếm thức ăn ngay trên đống chất thải khổng lồ. Bên cạnh đó là một con kênh nhỏ cũng đã trở nên đen ngòm, chứa đầy phân heo, rác thải, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc.
Nhiều người dân ở đây cho biết những lúc trời mưa hoặc triều cường, nước từ con kênh phía sau tràn vào, tạo thành một cái hồ đen ngòm hôi thối.
Cũng chính vì sống trong môi trường như vậy nên hai đứa con nhỏ của chị Hiền suốt ngày đau bệnh. Cầm trên tay gần 20 đơn thuốc của con, chị Hiền đau xót “ Đứa lớn mới 7 tuổi mà đã bị viêm phế quản mãn tính. Cháu nó đi học mà đau ốm suốt, nghỉ học triền miên. Còn đứa nhỏ đang học mẫu giáo, nhưng cũng nghỉ học rất nhiều vì đau bệnh. Gần như tháng nào chúng tôi cũng phải đưa cháu đi khám, đủ cả, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, ho kéo dài…làm cho các cháu ngày càng còi cọc. Bác sĩ nói phải tránh hít thở không khí ô nhiễm mới có thể đỡ bệnh, nhưng hoàn cảnh này thì….”
Chị Hiền cho biết thêm, vào mùa mưa, đống chất thải đó thường xuyên bị ngập nước, tạo điều kiện cho ruồi muỗi sinh sôi nảy nở nhiều vô kể. Chị và nhiều người dân trong khu vực này đã bị sốt xuất huyết. Ngoài ra, các triệu chứng như đau đầu, viêm thanh quản thì hầu như ai cũng bị. Ngồi ở nhà chị Hiền chưa được 30 phút, chúng tôi đã bắt đầu thấy khó thở, nhức đầu do hít phải thứ mùi khó chịu đó.
Trao đổi với Tin môi trường, ông Trần Văn Đông, Trưởng Khu phố Đông Ba cho biết: “Tình trạng chăn nuôi heo gây ô nhiễm môi trườngcủa hộ ông Trần Năng Duyệt và bà Phạm Thị Thu đã xảy ra từ lâu. Chúng tôi đã một lần tiến hành hòa giải, đồng thời yêu cầu hộ ông Duyệt cải thiện tình trạng sản xuất gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, đến nay ông Duyệt vẫn chưa thực hiện. Chúng tôi đã kiến nghị lên Phường và Phường đã cho người tiến hành kiểm tra, xử lý”.
Ông Lê Quốc Tiến, cán bộ môi trường P. Bình Hòa đã xác nhận: “Tình trạng chăn nuôi gây ô nhiễm môi trườngcủa hộ ông Trần Năng Duyệt chúng tôi đã được nghe phản ánh và đã tiến hành kiểm tra, lập biên bản đối với hành vi này vào ngày 1/2/2012. Theo đó, chúng tôi đã yêu cầu hộ ông Duyệt trong thời gian 04 tháng phải ngưng hoạt động chăn nuôi heo, trong thời gian cam kết ngưng chăn nuôi phải đảm bảo vệ sinh môi trường, không để ảnh hưởng đến các hộ dân xung quanh. Tổ kiểm tra sẽ tiến hành lấy mẫu nước thải để xét nghiệm, xử lý vào thời điểm khác. Biên bản này chúng tôi cũng đã trình lên cấp trên xem xét giải quyết. Tuy nhiên, đến ngày 1/6/2012, hộ ông Duyệt- bà Thu sẽ phải ngưng mọi hoạt động sản xuất để đảm bảo môi trườngsống trong lành cho các hộ dân trong khu vực”.
Như vậy, theo như lời ông Tiến nói thì từ đây đến ngày 1-06-2012, người dân ở khu phố Đông Ba, P.Bình Hòa, TX. Thuận An (Bình Dương) phải tiếp tục sống chung với mùi phân hôi thối từ trại chăn nuôi của ông Trần Năng Duyệt ?
